Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Οι σεισμοί είναι ένα γεωλογικό φαινόμενο που δημιουργείται στις περιοχές τις οποίες ονομάζουμε τεκτονικά ενεργές ζώνες και είναι κατά κανόνα τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών. Εμφανίζονται δηλαδή εκεί που οι λιθοσφαιρικές πλάκες είτε  πλησιάζουν-συγκλίνουν μεταξύ τους (και επομένως συγκρούονται) είτε αποκλίνουν-απομακρύνονται η μια από την άλλη. Συχνά εμφανίζονται σεισμοί και εκεί που οι λιθοσφαιρικές πλάκες κινούνται παράλληλα. Ο σεισμός θα διαρκέσει, όση ώρα κινούνται οι τεκτονικές πλάκες ώστε να έρθουνε στην καινούρια τους θέση, έχοντας εκτονώσει μέρος της ισχυρής πίεσης αναμεταξύ τους. Ο σεισμός δεν μπορεί να αποτραπεί και παρά τη μικρή χρονική διάρκεια του, μπορεί να προκαλέσει μεγάλες υλικές ζημιές στις ανθρώπινες υποδομές με σοβαρούς τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη από πλευράς σεισµικότητας και την έκτη παγκοσµίως. 
Η γεωγραφική της θέση συμπίπτει με περιοχή του πλανήτη μας όπου λαμβάνουν χώρα μεγάλα γεωτεκτονικά φαινόμενα όπως η σύγκλιση της Αφρικανικής με την Ευρω-ασιατική λιθοσφαιρική πλάκα με αποτέλεσμα τη μεγάλη σεισμικότητα που παρατηρείται στη περιοχή αυτή. Ο σεισμός, εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις, έχει ως επακόλουθα την ενεργοποίηση άλλων γεωλογικών φαινομένων όπως η ρευστοποίηση εδαφών, οι καταπτώσεις βράχων, οι κατολισθήσεις και τα θαλάσσια κύματα βαρύτητας (τσουνάμι) με εξίσου σοβαρές επιπτώσεις. 
Τα θαλάσσια κύματα βαρύτητας προκαλούνται από μεγάλους υποθαλάσσιους σεισμούς.

Για να εκτιμηθούν τα αποτελέσματα των σεισμών πρέπει να καθοριστούν διάφορα στοιχεία, που χρησιμεύουν σαν βάση εκτιμήσεως. Πρώτο στοιχείο είναι η εστία του σεισμού, η υπόγεια θέση στην οποία γεννιέται ο σεισμός. Δεύτερο στοιχείο είναι το επίκεντρο του σεισμού, δηλ. η περιοχή της επιφάνειας της Γης που βρίσκεται κάθετα πάνω από την εστία. Έπειτα πρέπει να διακρίνουμε τα διάφορα σεισμικά κύματα, καθώς και τα αποτελέσματα των σεισμών (καταστροφές, πλημμύρες, πυρκαγιές, ανθρώπινα θύματα). Τα αποτελέσματα ποικίλλουν ανάλογα με τις συνθήκες (αντοχή υπεδάφους, κατασκευή σπιτιών, πυκνότητα πληθυσμού, τοπική ώρα, συνήθειες πληθυσμού)/.

Το σοβαρότερο σεισμικό συμβάν στην Ελλάδα τα τελευταία εκατό χρόνια είναι ο σεισμός μεγέθους 7.2R που έγινε στις 12 Αυγούστου 1953 στη Κεφαλονιά. Προκάλεσε τεράστιες υλικές καταστροφές κυρίως στη Κεφαλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη.
Στις 20 Ιουνίου του 1978 και ώρα 23.03, ένας δυνατός σεισμός συγκλόνισε τη Θεσσαλονίκη. Είχε ένταση 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και σημειώθηκε στο χωριό Στίβος, 20 χιλιόμετρα έξω από την πόλη. Το εστιακό βάθος του σεισμού, ο οποίος διήρκεσε 10 δευτερόλεπτα, ήταν μικρό. Έχει υπολογιστεί από 8 έως 10 χιλιόμετρα. Στην πόλη, που δεν ήταν συνηθισμένη στους σεισμούς, επικράτησε πανικός. Οι κάτοικοι βγήκαν πανικόβλητοι από τα σπίτια τους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κυκλοφοριακό χάος, που εμπόδιζε ασθενοφόρα και πυροσβεστικά να φτάσουν στα σημεία που είχαν πληγεί. Ο σεισμός χαρακτηρίστηκε καταστροφικός. Ο απολογισμός ήταν 49 νεκροί, 220 τραυματίες και χιλιάδες τρομαγμένοι κάτοικοι που καταγράφηκαν ως προσωρινά άστεγοι γιατί δεν ήθελαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Οι περισσότεροι νεκροί ήταν από τη μοναδική πολυκατοικία που κατέρρευσε και βρισκόταν στην πλατεία Ιπποδρομίου. Οι Θεσσαλονικείς πέρασαν το καλοκαίρι του ‘78 σε πάρκα και υπαίθριους χώρους, φοβούμενοι επόμενο χτύπημα του εγκέλαδου.

Το τελευταίο διάστημα πραγματοποιήθηκαν σεισμοί και στην πόλη μας, το Κιλκίς, γεγονός που έχει διαταράξει την ψυχική ηρεμία των κατοίκων της περιοχής. Συμπερασματικά, λοιπόν, το ότι ζούμε σε μια χώρα με υψηλή σεισμικότητα δεν πρέπει να μας προκαλεί φοβο, αντίθετα πρέπει να εξοικειωθούμε με τους σεισμούς, πρέπει να μάθουμε να ζούμε μ’ αυτούς και να συνειδητοποιήσουμε ότι αποτελούν κομμάτι της ζωής μας.

                                                                            Χριστοφορίδου Βασιλική Γ4

                                                                               Αυγητίδου Μαρία Γ1